فرش قرمز تبریز زیر پای جان توشاک

۳۰ تير ۱۳۹۷

1 ساعت،46 دقیقه

بعد از تغییر و تحولات مدیریتی در باشگاه تراکتورسازی، حالا تبریزی‌ها امیدوارتر از قبل به لیگ جاری نگاه می‌کنند. سپاه در ظاهر و روی کاغذ خودش را از مدیریت باشگاه کنار کشیده و حالا «محمدرضا زنوزی»، مالک جدید تراکتورسازی، برای به دست آوردن اعتماد از دست رفته هواداران، دست به نقد می‌شود.

نام «جان توشاک» برای شروع دلربایی در تبریز کافی بود. در روزهایی که فوتبال ایران چشم به روسیه دوخته بود، تراکتورسازی با خبر حضور توشاک روی نیمکت سرمربیگری‌اش نگاه را دوباره به شمال غرب ایران چرخاند.

فروردین ماه ۶۹سال قبل، در شهر «کاردیف» ولز پسری به دنیا آمد که قرار بود تاریخ فوتبال اروپا را به شکلی متفاوت بنویسد. «سر الکس فرگوسن» سال‌ها قبل در نکوهش جغرافیای زمین در موردش گفت: «او می‌توانست بالاترین‌های دنیای بازیگری فوتبال را تجربه کند، اگر کمی دورتر متولد می‌شد.» منظورش، زاده شدن در انگلستان بود. جایی که یکی مانند جان توشاک را احتمالا به جام جهانی هم می‌رساند.

اما او تحولش را در حد جغرافیای محل تولدش خلاصه نکرد. پس از قریب به ۲۰۰ بازی باشگاهی برای کاردیف، لیورپول و سوانسی و ۴۰ بازی ملی برای تیم ملی ولز، وارد دنیای مربیگری شد. با سوانسی آغاز کرد. بعد به پرتغال رفت و روی نیمکت اسپورتینگ لیسبون نشست. مقصد بعدی اسپانیا بود و باشگاه سوسیداد. سال ۱۹۸۹ اما تاریخ را ورق زد. به عنوان یک ولزی (بریتانیایی) روی نیمکت سرمربیگری رئال مادرید نشست. یک سال بعد رفت؛ باز هم به سوسیداد. بعد تیم ملی ولز، سپس لاکورونیا، بعد راهی ترکیه شد و تیم بشیکتاش را دستش گرفت. سال ۱۹۹۰ دوباره در اسپانیا بود. باز هم برای سرمربیگری رئال مادرید.

زندگی‌اش همواره در همین سفرها گذشت. سابقه مربیگری در «سن‌آتین» فرانسه را هم دارد. در ایتالیا باشگاه کاتانیا را رهبری کرده و سرمربیگری تیم ملی مقدونیه را هم در کارنامه‌اش گنجانده است. سال ۲۰۰۳ به آذربایجان رفت تا سرمربی «خزر لنکران» یک باشگاه متمول شود. اما سال بعد در مراکش سرمربی «الوداد» بود. عجیب است که در مراکش دو سال دوام آورد. از سال ۲۰۱۶ اما تا امروز فقط کارشناس شبکه‌های تلویزیونی بود. حالا او در تبریز است.

سپاه ظاهرا از مدیریت تراکتورسازی کنار کشیده و «محمدرضا زنوزی»، مالک جدید باشگاه، برای جلب اعتماد هواداران، دست به نقد شده. نام «جان توشاک» برای شروع دلربایی کافی بود. 

با سنگینی نامش می‌توان فعلا کفه ترازوی تراکتورسازی را پایین‌تر از سایر رقبا دید. سن و سالش شاید تامل برانگیز باشد، اما دیگر «کارلوس کی‌روش» را به عنوان تنها مربی تاریخ فوتبال ایران که روی نیمکت کهکشانی‌های مادریدی نشسته در ایران نخواهیم دید. جان توشاک دو بار رئالی‌ها را رهبری کرده و یک بار هم سال ۱۹۹۰ با آنها قهرمان اسپانیا (لالیگا) شده است. جالب است که بعد از قهرمانی با رئال مادرید، خودش برگه استعفا را نوشت و از باشگاه رفت.

تراکتورسازی شاید چشم بسته به سیاهه افتخارات مردی که ۹ بار طعم قهرمانی در لیگ‌های مختلف و در قاره‌های مختلف را چشیده است. اما این ولزی تازه وارد به فوتبال ایران، بیش از ان که متخصص قهرمانی باشد، کاشف استعدادهاست. حتی در این زمینه‌ هم تنه می‌زند به تنه کارلوس کی‌روش.

مهمترین کشف زندگی «جان توشاک» دیدن «گرت بیل» ستاره تیم ملی ولز بود. توشاک وقتی سرمربی تیم ملی ولز بود، به تمرینات تیم‌های پایه کشورش می‌رفت. یک بار «گرت بیل» را وقتی فقط ۱۶ سال داشت به تیم ملی بزرگسال دعوت کرد و به او میدان داد. توشاک در ۲۷ می ۲۰۰۶ برای اولین بار «گرت بیل» را با پیراهن ملی وارد زمین کرد و از او جوانترین بازیکن تاریخ این کشور را ساخت. هرچند که «هری ویلسون» شش سال بعد این رکورد را شکست و جوانترین بازیکن ملی کشورش شد.

شاید همین مسافر بودن دائمی‌اش و این‌که همه عمر خودش را وقف سفر کرده و دل به بقا نبسته و چنگ نکشیده به صندلی‌های مربیگری‌اش، او را در کشف استعدادهای جوان جسورتر کرده باشد.

جان توشاک دو بار رئالی‌ها را رهبری کرده و یک بار هم سال ۱۹۹۰ با آنها قهرمان اسپانیا (لالیگا) شده است.

کمی تند و پرخاشگر است؛ انگار نشستن روی نیمکت رئال گاهی از مربیان چنین هویتی می‌سازد، اما در فوتبال ایران که روحش را سپرده به دعاوی برانکو ایوانکوویچ و کارلوس کی‌روش یا اعتراض‌های دایمی صفر تا صدی «وینفرد شفر»، شاید پرخاش‌های یکی چون او هم لازم باشد.

بازی تراکتورسازی فقط به نام توشاک خلاصه نشده است. حالا پس از سال‌ها دوباره پای یک انگلستانی هم به فوتبال ایران باز شده است. «هری فورستر» مهاجم انگلستانی فصل گذشته باشگاه ویلمبدون برای دو سال در تبریز و تراکتورسازی خواهد بود.

فورتسر سابقه بازی در استون ویلا، برنتفورد و گلاسکو رنجرز را دارد. سال گذشته در ۳۶ بازی لیگ یک انگلستان سه گل زده و شاید ایران و تبریز را برای دوباره پریدن انتخاب کرده باشد.

فوتبال ایران شاید با حضور این دو بریتانیایی در شمال غرب کشور رنگ و بویی متفاوت به خودش بگیرد. پیوند خوردن نام توشاک با فوتبال ایران شاید توام با کشف استعدادی جدید و شاید همراه با تجربه‌هایی تلخ و شیرین باشد. تلخی‌هایش به سابقه بدحسابی و بدقولی‌های دایمی فوتبال ایران با مربیانی برمی‌گردد که به ایران و حتی تراکتورسازی سفر کردند و بعد شکایت خود را به فدراسیون جهانی فوتبال بردند.