۱۸ خرداد ۱۳۹۳
علی جنتی در یک نشست صبحانه و حاشیه آن اظهارات جالبی را درباره تأثیر گروه‌های فشار بر وزارت ارشاد، فیلترینگ، ماهواره و پارازیت و اقدامات این وزارتخانه درباره حجاب مطرح کرد. وی درباره دلیل توقیف نمایش “تانگوی تخم مرغ” گفت: بخشی از قوه قضاییه اعتقاد دارد که قانونا در هر جایی تصمیم بگیرد و بیاید بگیرد، ببندد و توقیف کند و این را جزو اختیاراتش می‌داند.
علی جنتی با حضور در نشست صبحانه کاری اتاق بازرگانی، صنایع و معادن ایران که روز یکشنبه ۱۸ خردادماه برگزار شد، پس از شنیدن سخنان اعضای هیأت نمایندگان اتاق ایران، با تأکید بر ضرورت کاهش فشار در حوزه فرهنگ اظهار کرد: من کاملا این موضوع را قبول دارم و از کمک‌های شما در این زمینه استقبال می‌کنم که قلمرو فرهنگ برای حرکت و خلاقیت به یک فضای باز نیاز دارد. من بارها گفته‌ام که فرهنگ را در محیط‌های بسته و گلخانه‌یی نمی‌توانیم رشد بدهیم. باید در محیط باز با تضارب آرا و تبادل اندیشه فرهنگ را رشد دهیم که تا اندازه‌ای این موضوع ایجاد شده اما مطلوب نیست و ما هنوز تحمل شنیدن حرف مخالف و حرف متفاوت با سلیقه خود را نداریم. باید این تحمل را در خود ایجاد کنیم.
گزیده اظهارات علی جنتی را در ادامه می خوانیم:
- براساس تعلیمات قرآن، باید حرف خود را با منطق بزنیم. رییس‌جمهور ما یک جمله می‌گویند و همین یک جمله را نمی‌توانند تحمل کنند. می‌گویند شما در انگلیس درس خوانده‌اید یا در قم؟ باید فضایی باشد که راحت حرفهایمان را بزنیم تا کشور رشد کند. باید کاری کنیم که علاوه بر پیشینه پرافتخارمان بتوانیم به امروزمان هم افتخار کنیم و فضایی ایجاد شود که در کتاب‌ها و مطبوعات‌مان همه هرچیزی می‌خواهند بنویسید، تخریب هم نکنند. در سینما و حوزه‌های دیگر هم همین‌طور باید فضا را باز کرد.
دیدگاه متفاوت وزیر ارشاد درباره ماهواره و پارازیت
- در شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی هنوز نمی‌دانیم که وایبر و واتس آپ را باید فیلتر کنیم یا نه؟ زمانی با ویدیو هم مشکل داشتیم که حل شد. حتی زمانی سر فکس هم حرف داشتیم.
- وقتی استاندار خراسان بودم آقای غرضی وزیر ارتباطات بودند. در آن زمان یک‌سری دستگاه فکس فرستاده بودند برای وزیران و استاندارها و نامه محرمانه هم همراهش بود که این فکس فقط در اتاق شما باشد و کس دیگری به آن دسترسی نداشته باشد. ظاهرا ما باید اول با هر پدیده نو مقابله کنیم و آب که از سر گذشت، آن را بپذیریم. همیشه می‌خواهیم ۲۰ سال با دنیا فاصله داشته باشیم؛ لااقل همراه دنیا حرکت کنیم.
- ما الآن چقدر از شبکه‌های ماهواره‌یی استفاده می‌کنیم؟ شیعیان در نقاط مختلف دنیا هر کدام یک ماهواره اجاره کرده‌اند و همه حرف‌هایشان را می‌زنند. زمانی ما نمی‌توانستیم حتی یک کتاب را به عربستان بفرستیم. الآن می‌توانیم از طریق ماهواره و اینترنت حرفهایمان را منتقل کنیم. اما به جای استفاده از امکانات آنها را محدود می‌کنیم تا دیگران هم از آنها استفاده نکنند.
- در حال حاضر آمریکایی‌ها مشغول نصب ۱۴ ماهواره در ارتفاع پایین‌تر از ۱۰۰۰ کیلومتر هستند. بعد از آن شما راحت می‌توانید با موبایل‌هایتان شبکه‌های ماهواره‌یی را در کوچه و خیابان ببینید. ما به جای اینکه فکر کنیم چگونه بهترین استفاده را از این امکانات ببریم فکر می‌کنیم چطور رویش پارازیت بیندازیم که دیگران هم نتوانند از آنها استفاده کنند. باید این ذهنیت اصلاح شود وگرنه با این فکر‌ها فرهنگ رشد نمی‌کند.
از پس محصولات غیرمجاز برنمی‌آییم
- رسیدگی به نشر دیجیتال و کپی‌های غیرمجاز باید به بخش خصوصی واگذار شود. تشکل‌ها بهتر می‌توانند قاچاقچی‌ها و خلافکارهای حوزه خود را بشناسند.
- در حوزه رسانه‌های دیجیتال پیشرفت‌های وسیعی در حال حصول است. بخش خصوصی هم در این زمینه پیشرفت‌های خوبی داشته است. انتظار وجود دارد که مجموعه فناوری و رسانه‌های دیجیتال وزارت ارشاد هم همکاری کنند. قبول دارم که بعضی از همکاران هنوز با تفکرات گذشته عمل می‌کنند اما بنا داریم همکاری‌های لازم صورت گیرد.
- درباره معافیت مالیاتی سازمان‌های فرهنگی در وزارت اقتصاد و سازمان امور مالیاتی و بخشی از دولت به شدت مقاومت می‌شود. یکی از دلایل آن این است که می‌خواهیم اتکایمان را به درآمدهای نفتی کم کنیم. نکته دیگر هم مقاومتی است که در برابر هر معافیتی صورت می‌گیرد. به همین دلیل حاضر نیستم معافیت ناشران را حتی به کتابفروشان تسری دهند. در این زمینه باید با گزارش‌های توجیهی و بحث‌های مفصل تغییراتی در دیدگاه‌ها ایجاد شود.
- در مورد صادرات محصولاتی که بازبینی و ممیزی می‌شوند، می‌توان تا اندازه‌ای این‌ها را حل و فصل کرد. درباره اینکه بعضی از برچسب‌ها را که در داخل با آنها مشکل داریم، ممیزی می‌کنیم، در بعضی از موارد می‌توان برای صادرات اجازه داد که متناسب با ذوق و سلیقه بیرون کشور چیزهایی را چاپ و ارسال کنیم.
- در مورد مجوزها ما سعی کرده‌ایم حتی‌الامکان مجوزها را حذف و یا برایشان تسهیلاتی ایجاد کنیم. مثلا تاسیس موسسات فرهنگی در گذشته گاهی یک سال طول می‌کشید و الان این زمان به ۳۰ تا ۴۰ روز کاهش یافته است. سعی کرده‌ایم موانع و سرعت‌گیرها را از سر راه برداریم.
- درباره جذب بانک‌ها برای فعالیت در حوزه فرهنگی و هنری کارهایی انجام شده است و جلسه‌ای با بانک‌های خصوصی داشته‌ایم که الان وارد این حوزه شده‌اند و اثر خوبی داشته است. امیدواریم بانک‌ها تشویق شوند و ببینند که در این حوزه سوددهی وجود دارد و به بخش خصوصی برای فعالیت در این زمینه کمک شود.
- درباره تهیه نقشه راه در وزارتخانه حرف درستی مطرح شد. ما مدتی درگیر بودیم که ببینیم که در این وزارتخانه چه می‌گذرد اما از این به بعد در جایی ایستاده‌ایم که می‌توانیم نقشه راه را ترسیم کنیم.
- در وزارت ارشاد ستادی تحت عنوان ستاد صیانت و حمایت از فعالیت‌های فرهنگی تشکیل شده که مبنای قانونی هم ندارد و به نظرم چندان موفق نبوده است. ما سه، چهار ماه است در حال بررسی این موضوع هستیم که کار این ستاد را به حوزه‌های مربوطه منتقل کنیم و بخشی از کار را به تشکل‌های خصوصی واگذار کنیم چون من عمیقا معتقدم که خود تشکل‌ها قاچاقچیان و خلافکارهای حوزه خود را بهتر می‌شناسم و می‌خواهیم این کار را واگذار کنیم تا بهتر عمل شود. ما در بازار از پس این محصولات غیرمجاز برنمی‌آییم. فروش این محصولات آن‌قدر شایع است که در بازار نمی‌توان با آن برخورد کرد.
- در حوزه فیتلرینگ نمی‌خواهم خیلی بحث کنم. سازوکاری در قانون ایجاد شده است که مجموعه‌ای از چند وزیر و چند دستگاه دیگر برای تعیین مصادیق مجرمانه تصمیم می‌گیرند که چه سایت‌هایی فیلتر شود. با تشکیل شورای عالی فضای مجازی به دستور مقام معظم رهبری، این شورا بر کمیته حاکم شده است و سیاست‌های کلی را تنظیم می‌کند.
- ما تلاش می‌کنیم ضمن حفظ قانون و با توجه به آسیب‌های امنیتی و اخلاقی در این زمینه تصمیم‌گیری کنیم. در همه جای دنیا هم همین طور است و این مسائل وجود دارد اما جایی که ضرورت ندارد، باید این محدودیت‌ها را برداشت، بخصوص در مورد شبکه‌های اجتماعی، مثلا شبکه اجتماعی که ۴٫۵ میلیون نفر عضو دارد. اینکه کسانی در این فضا تخلف می‌کنند، دلیل نمی‌شود که آن را فیلتر کنیم. مثل این می‌ماند که برای مقابله با برخی از تخلفات که در یک خیابان اتفاق افتاده است، کل خیابان را ببندیم.
- در مورد مجوز نشریاتِ تشکل‌های صنفی ما داریم خیلی راحت عمل می‌کنیم. در اولین جلسه هیات نظارت بر مطبوعات که من هر هفته در آن شرکت می‌کنم، شاهد بودم که از سال ۸۷ تا امروز برخی از نشریات بودند که درخواست مجوز کرده بودند اما هنوز مجوزشان صادر نشده بود. با کار فشرده‌ای که صورت گرفته، تا پایان سال ۹۲ همه این نشریات تعیین تکلیف شدند و تعدادی نشریه منتظر مجوز داریم که بخش اصلی آنها درخواست‌های جدید است. بعضی از دستگاه‌ها می‌خواهند نشریات داخلی خود را منتشر کنند. ما در این زمینه به راحتی مجوز صادر می‌کنیم و هر کسی درخواست مجوز برای نشریات عمومی هم داشته باشد، به سرعت و به راحتی مجوز می‌گیرد. واگذاری کار اعطای مجوز انتشار نشریات داخلی به اتاق بازرگانی از لحاظ قانونی ممکن نیست، اما ما در این زمینه نهایت تسهیلات را ایجاد می‌کنیم.
- در دو ماهه گذشته ۸۰۰۰ گردشگر خارجی از کاشان دیدن کردند و این علاوه بر هزاران نفر گردشگر ایرانی است. خود این موضوع چقدر درآمد ایجاد کرده است.
- فکر می‌کنم حتی کسانی هم که در دهه ۶۰ به شدت دولتی فکر می‌کردند الان کاملا برگشته‌اند و همه به بخش خصوصی اعتقاد دارند. اما اعتقاد با باور فرق دارد و باور به این موضوع هنوز در بخش دولتی ما ایجاد نشده است.
- همیشه عده‌ای بین عدالت اجتماعی و توسعه کشور تضاد می‌دیدند و نتیجه این تفکر این بوده که ما به جای ایجاد ثروت فقر عمومی را ترویج کرده‌ایم. در حالی که تولید را کسی راه‌اندازی می‌کند که سرمایه‌دار باشد. متاسفانه ما به سرمایه‌های اجتماعی خود بی‌توجهیم. روسای جمهور خود را هم از دم تخریب کرده‌ایم. یکی را سالم گذاشته‌ایم؟ شخصیت‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی را نباید حراج کرد. هیچ جای دنیا این‌طور به سرمایه‌های خود چوب حراج نمی‌زنند.
واکنش وزیر ارشاد درباره تأثیر گروه‌های فشار
- کتاب کلنل تا به حال مجوز نگرفته است. متأسفانه من همین دیروز هم دیدم که یکی از نشریات نوشته بود کتاب‌های صادق هدایت و همچنین کتاب «کلنل» محمود دولت‌آبادی مجوز گرفته اما اصلا چنین خبری اتفاق نیفتاده است.
- درباره اینکه چرا نمایش «تانگوی تخم‌مرغ داغ» توقیف شد باید بگویم، بخشی از قوه قضاییه اعتقاد دارد که قانونا در هر جایی تصمیم بگیرد و بیاید بگیرد، ببندد و توقیف کند و این را جزو اختیاراتش می‌داند.
- این نمایش مجوز داشته و مدتی هم اجرا شده اما اشکالاتی هم داشت که باید مرتفع می‌شد. ما هم به آنها گفته بودیم که این اشکالات را رفع کنند. این نمایش اشکالات جزیی قابل رفع داشت. ما هم در این زمینه تذکرات لازم را داده بودیم اما در این بین یک‌دفعه با توقیف نمایش مواجه شدیم.
- علی جنتی سپس در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه آیا وزارت ارشاد از سوی افراد یا گروه‌هایی خارج از این وزارتخانه تحت فشار است و به همین دلیل وضعیت انتشار کتابی مثل «کلنل» و نمایشی مانند «تانگوی تخم مرغ داغ» مبهم باقی مانده است، به لبخند اکتفا کرد و گفت: شما که جواب مرا می‌دانید چرا سؤال می‌کنید؟