حجت الاسلام رسول منتجب نیا
بعد از پیروزی انقلاب، در راستای مطالبات مردم انقلابی و تحقق آرمان‌های حضرت امام(ره) قانون فعالیت احزاب در تفسیر اصل ۲۶ قانون در مجلس اول به تصویب رسید. متأسفانه با گذشت بیش از سه دهه از تصویب این قانون، مسئولان اجرایی و حتی قانونگذاران تلاش قابل ملاحظه و درخوری برای اجرای آن مبذول نکردند؛بعضی از مواقع نیز با اجرای این قانون مخالفت می‌شد. یکشنبه هفته گذشته نمایندگان مجلس طرحی را در راستای اصلاح این قانون در دستور کار قرار دادند که کلیات آن تصویب و جزئیاتش به بررسی گذاشته شد. هر چند انتظار بود اصلاحیه‌ای کامل‌تر و قانون فعالیت احزاب را ارتقا ببخشد اما تا به این جای طرح، مواردی به تصویب رسیده که جای سؤال و نقد دارد.
نخست این که مدتی است وزارت کشور برای اصلاح قانون احزاب لایحه‌ای تهیه و برای نهایی کردن آن از احزاب نظرخواهی کرده است. احزاب هم پیشنهادات خود را مطرح کرده و این طرح در کمیته‌های کارشناسی در دست بررسی است. سؤال اینجاست که چرا نمایندگان مجلس عجولانه و شتابزده این طرح را مطرح و کلیات و چند ماده‌اش را نیز تصویب کردند؟
نکته دوم وجه انقلابی کشور ماست. نمایندگان مجلس، وکلای مردمی هستند که به خاطر آرمان‌های خود و حضرت امام(ره) انقلاب کردند. امام بزرگوار به عنوان رهبر و معمار انقلاب، همیشه بر لزوم دخالت مردم در سرنوشت خود و حفظ حقوق حقه مردم تأکید داشته و می‌فرمودند که همه کاره مردم هستند و حرف آخر را مردم می‌زنند.
از طرف دیگر قانون اساسی -که میثاق ملی ماست- در فصول مختلف حقوق مردم را تشریح کرده است. بند ۷ و ۸ اصل اول و اصل دوم قانون اساسی به صراحت آزادی‌های سیاسی و اجتماعی مردم در حدود قانون را مشخص و بر مشارکت عامه مردم در تعیین سرنوشت سیاسی، اجتماعی و فرهنگی خود تأکید کرده است.
فصل سوم بر رفع تبعیضات ناروا تأکید دارد؛مطابق اصل ۱۹ مردم ایران از هر قوم و قبیله که باشند از حقوق مساوی برخوردارند و اصل بیستم همین مسأله را تأکید می‌کند. اصل ۲۶ قانون اساسی هم که درباره احزاب، جمعیت‌ها، انجمن‌های سیاسی و امثالهم است. مطابق براین اصل نمی‌توان هیچ کس را از شرکت در موارد یاد شده منع کرد یا به شرکت در آن‌ها مجبور ساخت. قانون اساسی ما این گونه روی حقوق مردم تأکید دارد و اساساً نظام جمهوری اسلامی را برخاسته از آرای آحاد مردم می‌داند، لذا نمایندگان موظف هستند این قانون را رعایت کنند.
یکی از موارد اصلاحی که نمایندگان در طرح اخیر به آن رأی دادند، اعتقاد و التزام عملی به قانون اساسی و ولایت مطلقه فقیه است. این در حالی است که در اصل ۲۳ تفتیش عقاید ممنوع است و هیچ کس را نمی‌توان به صرف داشتن عقیده‌ای مورد تعرض و مؤاخذه قرار داد. فرمایشات امام(ره) و مقام معظم رهبری همواره در جهت قانون اساسی بوده است.
نمایندگان مجلس و بنده‌ای که سه دوره نماینده مجلس بودم سوگند نامه‌ای را در پیشگاه قرآن و ملت خوانده و امضا کرده و برای حفظ حقوق ملت، قانون اساسی، استقلال، آزادی مردم و حفظ مصالح مردم قسم خوردیم. برادران و خواهران نماینده مجلس با چه رویکرد و انگیزه‌ای، شتابزده و عجولانه دولت جمهوری اسلامی را دور زدند و اجازه ندادند لایحه‌ای که از سوی دولت منتخب مردم و مورد حمایت رهبری ارائه شده، بررسی کامل شود. آیا نمایندگان توجه دارند امروز در دنیا همه کشورهای پیشرفته به سمت تحزب حرکت کرده و معتقدند باید نظام حزبی را در جامعه حاکم کرد. باید مردم به عضویت احزاب قانونی دربیایند تا جلوی حرکت‌های غیرقانونی و هرج و مرج طلبانه گرفته شود. محروم ساختن مردم از ورود به احزاب چه سودی را در بر دارد؟ آیا نمایندگان می‌دانند اگر آن‌ها جلوی ورود افراد و فعالان سیاسی به احزاب قانونی را بگیرند ممکن است جمع کثیری از مردم از نظام فاصله بگیرند؟ و ممکن است شماری حرکت‌های زیر زمینی داشته باشند که برای نظام ما فاجعه خواهد بود.
هم روح مردمی انقلاب، هم نظام جمهوری اسلامی، هم عقلای عالم بر این باورند که باید مردم را در احزاب گنجاند. باید ظرفیت احزاب را زیاد کرد تا همه مردم را در خود جای دهد. محدود کردن مردم و مانع تراشی هم با روح انقلاب، هم با جمهوریت نظام، هم با قانون اساسی، هم با نظر عقلای عالم مخالف و مغایر است.
نمایندگان در مصوبه اخیر خود اعتقاد و التزام عملی به قانون اساسی و ولایت مطلقه فقیه را جزو شروط متقاضیان تأسیس و عضویت حزب قید کرده‌اند. آیا نمایندگان توجه دارند که اعتقاد یک امر قلبی است و هیچ کس غیر از خدای «علام الغیوب» از عقیده قلبی افراد خبر ندارد. هر قدر هم تجسس و تفتیش عقاید کنیم نمی‌توانیم بفهمیم اعتقاد افراد چگونه است. حال چطور می‌خواهیم بفهمیم کسی اعتقاد دارد یا نه؟چندین سال قبل مقام معظم رهبری فرمودند هر کس با ولایت فقیه عملاً مخالفت نکند التزام دارد. اعتقاد به قانون اساسی هم همینطور است. ثانیاً به فرض این که علمی به دست آوردید تا اعتقادات مردم را بفهمید. این هم بر خلاف نص قرآن و اصل ۲۳ قانون اساسی است که تفتیش عقاید را کاملاً ممنوع می‌داند. نمایندگان چگونه یک امر خلاف شرع قرآن و قانون را تصویب کردند؟ وانگهی این امر قابل توجیه و تفسیر مختلف است و هر کس می‌تواند بدون دلیل نسبت به دیگری تهمت «بی اعتقادی» بزند.
مسأله دیگر مقید کردن عضویت و تأسیس احزاب به نداشتن سوء پیشینه کیفری، داشتن مدرک کارشناسی، شرط سنی ۲۵ سال برای تأسیس و ۱۸ سال برای عضویت است. این قیدها به معنای محروم کردن جمع کثیری از مردم از حضور در احزاب است. سؤال من از نمایندگان این است که چگونه بر خلاف قانون و شرع، عده زیادی که سوء پیشینه دارند اما از فعالیت سیاسی و اجتماعی محروم نبودند را محروم کنید؟ به فرض که دادگاه فردی را به زندان، جزای نقدی و… محکوم کرده اما از فعالیت اجتماعی ممنوع نشده اما شما رأی داده و آن‌ها را محکوم و محروم کردید.
یکی دیگر از بندهایی که در این طرح مطرح شده محرومیت اعضای مؤثر احزاب منحله از تأسیس و عضویت در هر حزب دیگر است. احزابی اسلامی بودند، انقلابی بودند و حالا یا کمیسیون ماده ۱۰ احزاب یا دادگاه آن‌ها را منحل کرده است. اعضای این احزاب هم معتقدند به ناحق منحل شدند. شما علاوه بر آن که حزب این افراد را منحل کردید اعضای آن‌ها را برای همیشه از تشکیل حزب محروم می‌کنید.
جمعیت زیادی مدرک کارشناسی ندارند؛دیپلم و فوق دیپلم دارند. وقتی قانون اساسی می‌گوید نمی‌توانیم مانع ورود هیچ کس به حزب شویم چرا دایره را تنگ کرده و این افراد را محروم می‌کنید؟
این خلاف قانون اساسی است و مطمئنم شورای محترم نگهبان با نگاهی ابتدایی همه این‌ها رد می‌کند. چون هم خلاف شرع و قانون و هم به معنای تضییع حقوق مردم است. شما با این طرح اکثریت مردم را از ورود به احزاب منع کرده و تلاش می‌کنید تنها جمعیتی وارد حزب شوند که مورد قبول یک جناح و نظریه خاص باشند. ما در کشوری زندگی می‌کنیم که اقلیت‌های دینی دارد. در کنار شما نمایندگان اقلیت‌های مذهبی وجود دارند. شما با این قانون ورود همه را ممنوع کردید.
برادران! شما چهار روز در سمت نمایندگی هستید، کاری نکنید این نقطه سیاه در تاریخ برای شما باقی مانده و گفته شود مجلس نهم تمام انقلاب را به باد فنا داد. چوب حراج به تمام دستاوردهای امام(ره) و مردم نزنید. کاری نکنید مردمی که شما را انتخاب کردند و شما هم قسم خوردید از حقوق آن‌ها حراست کنید شما را شماتت کرده و در آینده گفته شود این‌ها به نام نمایندگی مردم حقوق مردم را تضییع کردند.
از ریاست مجلس برادر عزیز دکتر لاریجانی، هیأت رئیسه و نمایندگان محترم می‌خواهم که این طرح را مسکوت بگذارند تا لایحه دولت مطرح شود و نمایندگان در کمیسیون‌ها همراه نماینده دولت لایحه جامعی در جهت حفظ و حراست حقوق مردم و حمایت از احزاب تهیه کنند.
طرحی مطابق با مطالبات مردم، آرمان‌های انقلاب، خواسته امام(ره)، قانون و شرع مقدس، تا دنیا ما را شماتت نکند که این‌ها می‌خواهند بعد از سه دهه، حقوق مردم را تضییع کرده و از بین ببرند.