کلمه: ادوارد سعید پشت میزی در خانه خود در نیویورک نشسته و آلبوم خانوادگی اش را در دست گرفته است. عکسی از پدر و مادر فلسطینی اش را در روز عروسی نشان می دهد و به یاد می آورد که آنها حتی نتوانستند در سرزمینی که می خواهند، بمیرند و دفن شوند.
اولین سکانس فیلم “در جست و جوی فلسطین” به این صورت می گذرد، و سپس ما با تصویر جدیدی آشنا می شویم از فلسطینی که بود و فلسطینی که هست؛ از زاویه نگاه روشنفکری فلسطینی تبار، که او هم مانند پدر و مادرش در سرزمینی بسیار دورتر از محل تولدش ناصره درگذشت.
به گزارش کلمه، فیلم محصول ۱۹۹۸ بی بی سی است، ادوارد سعید پانزده سال قبل آن را ساخته و البته بعد از پخش در کانال دو و سپس شبکه جهانی بی بی سی، دیگر هیچ جای قابل توجهی پخش نشده است. تنها دو بار با تلاش شخصی سعید، فیلم یک بار در کانال ۱۳ نیویورک و یک بار هم در تلویزیون محلی سانفرانسیسکو پخش شده است.
بعد از آن، هیچ کانالی در آمریکا حاضر به پخش این فیلم نشده و حتی در آرشیو بی بی سی هم اثری از آن نیست. نه جایی می توان فیلم را خرید و نه جایی امکان دانلود آن وجود دارد. گویی چنین فیلمی اصلا ساخته نشده است!
خود ادوارد سعید در این باره در کتاب “فرهنگ و مقاومت” صهیونیست ها را به “واکنشی برنامه‌ریزی شده برای توقف و جلوگیری از این فیلم‌ها” متهم می کند و می گوید: “برای عدم نمایش آنها تلاش می‌کنند و سعی می‌کنند مطمئن شوند حامیان این برنامه‌ها در تلویزیون هزینه زیادی برای پخش این فیلم‌ها می‌دهند. یعنی اگر بخواهند یک فیلم فلسطینی نمایش دهند در عوض باید پنج فیلم از نقطه نظر اسرائیل هم پخش کنند… موضوع به همین سادگی است که نمایش فلسطینی‌ها به عنوان انسان‌هایی با تاریخ و منشا ممنوع است.”
نویسنده وبلاگ بامدادی که برای جست و جوی اثری از این مستند تلاش کرده و در نهایت موفق شده نسخه ای از آن را به دست بیاورد و روی صفحه اش بگذارد، فیلم را “واقع‌گرایانه، غیر ایدئولوژیک ولی از منظر اخلاق و عدالت و در عین حال محکم و عاری از سازش‌‌کاری خیانت‌آمیز” توصیف می کند و در این باره می نویسد: “فیلم هم به وضعیت فلسطینی‌ها در کرانه‌ی باختری می‌پردازد و هم به فلسطینی‌هایی که در اسرائیل زندگی می‌کنند و حدود بیست درصد جمعیت اسرائیل را تشکیل می‌دهند و از حقوق شهروندی مشابه یهودی‌های اسرائیل برخوردار نیستند.”
یکی از تاثیرگذارترین قسمت‌های فیلم – به نوشته ی بامدادی – دقیقه ۱۵ آن است؛ آنجا که ادوارد سعید “به دیدار چند پیرمرد فلسطینی می‌رود که دهه‌هاست در یک اردوگاه موقت زندگی می‌کنند. یکی از آنها که چند ده نوه دارد مثل خیلی از فلسطینی‌ها سال‌هاست که کلید خانه‌اش در فلسطین را نگه داشته و می‌گوید این را به یادگار به فرزندانش می‌دهد و آنها هم به فرزندانشان خواهند داد تا اگر شده هزار سال دیگر روزی به خانه‌شان برگردند.”
عملی ترین و اخلاقی ترین روش مبارزه با اسرائیل را تاکید بر “واقعیت آپارتاید” می داند، چرا که سیاست آپارتاید در قبال فلسطینی ها پاشنه آشیل رژیم اسرائیل است. او در دقیقه ۳۰ مستند خود به نقد یاسر عرفات و پیمان اسلو می پردازد و می گوید: “آن‌چه از پیمان اسلو به دست آمد جداسازی جمعیتی بود بدون آن‌که به یکی از این گروه‌ها حق حاکمیت اعطا شود. در طول تاریخ جداسازی بخشی از جامعه بدون آن‌که به آنها حق حاکمیت داده شود یک اسم داشته: آپارتاید. هیچ اسم دیگری ندارد. این آپارتاید است، نه دو کشور!”
نویسنده کتاب “مساله فلسطین” همچنین در جایی دیگر، در پاسخ به دوست موسیقیدان اسرائیلی اش که معتقد است فلسطینی ها و اسرائیلی ها باید گذشته را فراموش کنند و عملگرایانه سعی کنند به بهترین شکل ممکن در این سرزمین با هم زندگی کنند، می گوید: “با شما موافقم که ایده‌ی جداسازی یک افسانه است، اما در مورد نقش تاریخ با شما اختلاف نظر دارم. زخم‌های تاریخی‌ای هست که ما به عنوان مردم فلسطین اون‌ها رو حس می‌کنیم و این احساس باید درک بشه، همان‌طور که یهودی‌ها هم تجربه‌های تاریخی‌ای دارند که ما باید آنها را درک کنیم. هر یک از ما باید تاریخ طرف مقابل را در نظر بگیریم و آن‌وقت است که می‌توانیم به سمت آشتی حرکت کنیم.”
کلمه در روزهایی که غزه در آتش و خون است و مردم فلسطین در مقابل ظلم های اسرائیل هیچ پناهگاهی جز خدا ندارند، مستند “در جست و جوی فلسطین” ساخته ی ادوارد سعید را به همه مخاطبانی تقدیم می کند که در میانه جنگ و هیاهوی تبلیغاتی رسانه ها، دنبال حقیقت اند و نگاهی ملموس، از درون، واقع بینانه و حقیقت طلبانه را درباره سرگذشت و سرنوشت فلسطین و مردم آن می طلبند.
این فیلم را در زیر ببینید و یا از این آدرس دریافت کنید:
برای دریافت ویدیو اینجا کلیک کنید.