مقاله واشنگتن پست درباره رضا شاه که توسط دانیل دلوس (Daniel DeLuce) خبرنگار آسوشیتدپرس نوشته شده است را در زیر ملاحضه مینماید. گفتنی است که این نویسنده برنده جایزه ادبی بسیار معتبر پولیتزر (Pulitzer Prize) نیز شده است.
هنگامی که کشتی کوچک انگلیسی «باندرا» خلیج خلوت ایران را ترک میکرد، مهمترین مسافرش شاه سابق ایران (رضا شاه) بود. او میتوانست به سلطنت از دست رفته خود فکر کند که یک شبه و تنها در اثر یک برداشت اشتباه از دست رفته بود و یا به آینده ای خیره شود که دوران تبعید خود را در جهان جدید و با میلیونها دلار ثروت اندوخته سپری میکند. ثروتی که با آن میتواند تقیربا به هر خواسته ای -البته به جز داشتن کشوری دیگر برای سلطنت – دست یابد.
میان خانواده های سلطنتی پناهنده شده و تبعید شده قرن بیستم، احتمالا رضا شاه با بزرگترین سرمایه فرار کرد. برآوردها از موجودی حسابهای بانکی او در ایالات متحده آمریکا، بریتانیا، اتحادیه اروپا و بانکهای آمریکای جنوبی از رقمی بین ۲۰ تا ۳۰۰ میلیون دلار حکایت دارد.
پیش از فرار از ایران، رضا تحت فشار روانی مجبور شد که نامه ای را امضاء کند و دارایی هایش را به شاه جدید یعنی پسرش ببخشد که قول داده است همه اموال او را به حکومت برگرداند. اگرچه نمایندگان مجلس ایران اعلام کرده اند که سند امضا شده در صورتی که دولت بخواهد دارایی های رضا شاه در خارج از ایران را به ایران بازگرداند، بی اعتبار است.
هنگامی که نمایندگان جناح های مختلف در پارلمان ایران در حال مطرح کردن تقاضا برای بررسی اتهام ها درباره سوء استفاده رضا شاه از قدرت برای دستیابی به ثروت نامشروع بودند و اینکه او طلا و جواهرات سلطنتی را تصاحب کرده بوده است، رضا سوار بر یک دستگاه لیموزین از راه اسفهان به بندر شرجی عباس در جنوب ایران فرار کرده بود تا خیلی راحت و بی دغدغه سوار بر یک کشتی انگلیسی شود و از ایران خارج گردد. … سفارت بریتانیا در ایران که یکی از اصلی ترین عوامل سقوط رضا بود، ترتیب جزییات فرار و خروج او از ایران را داده بود. …
شاه سابق عاشق اسب های مسابقه، متخصص بازار سهام، میزبانی پولدار و سخاوتمند و البته اندکی معتاد به تریاک میباشد و نزدیکان سابق او انتظار دارند که خارج از ایران خیلی زود سرگرمی های جدیدی برای پرکردن اوقات فراغت خود پیدا کند. اوقات فراغتی که زمانی با اداره امور شرکت عظیم تک نفریش- یعنی امپراتوری ایران-، اشغال شده بود.
یکی از اتهام های اصلی مخالفین شاه سابق به او همراه این موضوع بوده است که او به شدت حریص و پولدوست میباشد. رضا در ابتدای سلطنتش تحت تاثیر دیدگاههای مذهبی، جلوی عموم اعلام کرد که «فقیر بودن بهتر از پولداربودن است، بهتر است که انسان هرچه دارد به حکومت بدهد تا اینکه برای خودش نگه دارد». این اصول مغفول مانده در پی درخواست دولت، توسط شاه جدید بار دیگر مطرح شده است. شاه جدید [برای نشان دادن حسن نیت] حدود ۶ میلیون دلار از ثروت به ارث برده از پدرش را به خیریه ها بخشیده است. اگرچه طبق مدارک ارائه شده از سوی پارلمان ایران، او نزدیک به ۳۲ میلیون دلار تنها از حسابهای بانکی پدرش در تهران به ارث برده است.
شاه سابق فردی مغرور، حساس و انتقاد ناپذیر بود که شغل خود را به دلیل برداشت غلط از انگلیسی ها از دست داد. او دو مرتبه در سالهای اخیر در بازی قدرت با انگلیسی ها سرشاخ شده بود. آخرین مرتبه مربوط به یک سال پیش بود که از انگلیسی ها خواسته بود که سهم ایران از فروش نفت را ازسالانه ۱ میلیون پوند به ۴ میلیون پوند افزایش دهد. مرتبه دوم زمانی بود که علیرغم فشار بریتانیایی ها و روسها به ایران برای اخراج آلمان ها از کشور، شاه سابق اجازه داد که وزرایش به چانه زنی بپردازند، ظاهرا با این خیال خام که میتواند یک متحد را علیه متحد دیگر بازی دهد و امتیاز بگیرد. اگرچه رضا شاه بالاخره متوجه اشتباه خود در محاسبه شد و به دیپلماتهای بی طرف گفت که به بریتانیا بگوید که «هرچه بخواهند انجام خواهم داد»، اما دیگر خیلی دیر شده بود زیرا متفقین به ارتش های خود دستور داده بودند که به سمت تهران حرکت کنند و در نتیجه زمینه برای کناره گیری رضا از قدرت فراهم شده بود.
در هنگام فرار، اگرچه صدها دشمن شاه سابق سوگند خورده بودند که از او انتقام خواهند گرفت اما رضا سوار بر بر لیموزین خیلی راحت همچون کسی که در روز تعطیل به پیک نیک رفته است، از میان بیابانهایی که حوزه نفوذ قبایلی بود که روسای آنها توسط رضا کشته شده بودند، عبور کرد و هیچ تلاش جدی برای متوقف کردن وی صورت نگرفت. [احتمالا با هماهنگی بریتانیایی ها]... با ۴۳ امتیاز و ۲۷ نظر فرستاده شده در بخش اجتماعیلینک مستقیم