*اصلی ترین نیاز امروز جریان اصلاحات چیست؟
در درجه اول صراحت و شفافیت بیشتر در اتخاذ مواضع و سخن گفتن است . چه صحبت با حکومت و نهادهای انتصابی و دولت و مجلس و چه با مردم.
در درجه دوم انسجام و کارایی تشکلیاتی بیشتر و دموکراتیک کردن آن و نیز تلاش برای راه اندازی رسانه‌ای که همه اصلاح طلبان کم و بیش در آن حضور داشته باشند.
*برخی معتقدند که اصلاح طلبان باید رادیکال تر عمل کنند، با این ایده موافق هستید؟
اگر منظور از رادیکال شدن این است که اصلاح طلبان به این نتیجه برسند که دیگر به روش سال های ۹۲ تا ۹۶ نمی‌توان سیاست‌ورزی کرد و لازم است تجدید نظرهایی در آن صورت گیرد، با آن موافقم. زیرا سیاست‌ورزی نیابتی جوابگوی شرایط بحرانی امروز نیست. همه گرایش ها باید با قویترین و مدیرترین کادرهای خود در میدان رقابت و مشارکت سیاسی حاضر شوند.
*این رویکرد به اصلاح طلبان کمک خواهد کرد؟ چطور؟
مشکلات انباشته‌تر از آن شده است که بتوان بدون حضور قوی ترین چهره ها و شایسته ترین مدیران با هر گرایشی و نیز بدون جلب حمایت مردم و مشارکت فعال آنان به مصاف معضلات رفت. اگر رادیکالیزم به این معنا است که صریحا بگوییم با نظارت استصوابی مخالف هستیم؛ بله موافقم. انتخابات باید آزاد و مقدمات آن نیز باید فراهم شود. یعنی تاسیس اتحادیه و سندیکا و احزاب و مطبوعات و نیز برپایی تجمعات اعتراضی آزاد شود و آزادی فضای مجازی تامین گردد. مردم خود ببینند و باور کنند که هر شهروند ایران زمین با هر گرایشی می‌تواند نامزدهای مورد نظر خود را میان داوطلبان پیدا کنند.
*با توجه به نامه اخیر جوانان اصلاح طلب و تاکیدی که بر ضرورت استفاده از نیروهای متعهد تر داشتند، رادیکال شدن می تواند موجب تقویت پایگاه اجتماعی جریان اصلاحات شود؟
بله، به نظر من بسیاری از مردم دیگر به روش گذشته رای نخواهند داد و اگر هم رای بدهند منتخبانشان قادر به حل مشکلاتی مثل بی کفایتی مدیریتی و فساد گسترده نخواهند بود. توجه کنید که کشورهایی مانند سوریه، عراق، یمن ، افغانستان، لیبی و ... که دچار هرج و مرج و درگیری و جنگ های داخلی شده اند ، همه یک فصل مشترک داشتند و آن اینکه در کنار رژیم استبدادی و فاسد خود فاقد یک جریان اصلاحی قدرتمند بودند. جریانی که بتواند به صورت همزمان هم با حکومت سخن بگوید و آن را تعدیل کند و هم با مردم حرف بزند و آنان را متوجه وخامت اوضاع و عواقب انتخاب‌های نادرست کند. بنابراین معتقدم که اگر امروز اصلاح طلبان بتوانند صریح تر از گذشته با حکومت و مردم سخن گویند هم می توانند پایگاه اجتماعی خود را تقویت کنند و هم مانع از آن شوند که کشور به سمت درگیری های داخلی پیش رود.
*آقای حجاریان گفته بودند که رقیب اصلی اصلاح طلبان در شرایط فعلی براندازان هستند، به نظر شما رادیکال شدن به مواجه با این رقیب کمک خواهد کرد؟
بسیاری از انتقادهای براندازان به جمهوری اسلامی و ارکان آن وارد است و باید برطرف شود . تفاوت ما با آن ها عمدتا در راه حلی است که ارائه می کنیم. آنان یا به انقلاب باور دارند یا به سرنگونی نظام سیاسی با کمک و حتی با دخالت خارجی و به طور مشخص امریکا. ما با هر دو راه مخالفیم به دلیل اینکه هزینه چنین اقدامی را به مراتب بیشتر از مزایا و فواید آنها می بینیم و معتقدیم اصلاحات اگرچه کند و زمان بر اما با اطمینان بیشتر و هزینه کمتر و با حفظ نظم و ثبات سیاسی می‌تواند جامعه را به اهداف مشترک و مورد نظر خود نزدیک کند.
*و این هدف مشترک چیست؟
نیل به ایرانی آباد و توسعه یافته و در عین حال امن و دموکراتیک.
*اصلاح طلبان در صورت رادیکال تر شدن یا قول شما صریح تر شدن با دولت مستقر چه نسبتی خواهند داشت؟ فکر می کنید که مناسبات این جریان با دولت تغییر می کند؟ آقای علوی تبار در مصاحبه ای گفته بودند که لازم نیست با دولت غرق شویم. نظر شما در این باره چیست؟
درباره رابطه ما با دولت آقای روحانی به چند نکته باید توجه داشت. اولا ما از رایی که دادیم دفاع می کنیم. نظارت استصوابی هیچ انتخاب بهتری مقابل ما قرار نداده بود. من همان زمان هم گفتم که در شرایط فعلی بهترین نامزد ما آقای مهندس موسوی است که می تواند از پس این مشکلات برآید. برخی دوستان مانند آقای مهاجرانی اعتراض و انتقاد کردند که چرا من چنین می گویم. به نظر او ما باید بدون نام بردن از فرد دیگری از آقای روحانی حمایت کنیم. به هر حال قصد من ثبت این موضوع بود که در عین دفاع تمام عیار از آقای روحانی بگویم این حمایت را به دلیل وضعیت و شرایط صورت می دهیم نه اینکه ایشان نامزد ایده آل ما است.
دوم اینکه هنوز هم از دولت روحانی به ویژه کارهای مثبت آن دفاع می کنیم و البته نسبت به اقدامات نامناسب آن انتقاد داریم. این انتقادات را بیان می کنیم و در آینده نیز باید صریح تر بیان کنیم. به اعتقاد من برای نجات کشور باید بین دولت پنهان و دولت قانونی به سوی تقویت و تثبیت دولت قانونیحرکت کرد، صرف نظر از اینکه چه کسی در راس آن قرار دارد.
سوم اینکه در همین شرایط کنونی نیز عملکرد دولت را در مقایسه با نهادهای انتصابی مانند قوه قضاییه، صدا و سیما و شورای نگهبان به مراتب بهتر و قابل قبول تر می بینیم که در بدترین حالت کمتر به کشور زیان می‌رساند.
نکته پایانی و مهمتر از همه آنکه هیچ راهی برای نجات کشور و سربلندی ملت ما وجود ندارد جز آنکه به سمت انتخابات آزاد برویم تا شایستگان انتخاب شوند و دو معضل بزرگ جامعه ما یعنی بی کفایتی مدیریتی و فساد سیستمی توسط آنان برطرف یا مهار شود.
*حالا که اعتقاد دارید در مناسبات دولت و اصلاح طلبان تغییری حاصل نمی شود. اجازه دهید در مورد طیف های مختلف اصلاح طلب صحبت کنیم. فکر می کنید همه طیف ها با رادیکال شدن موافق باشند؟ گروه هایی که بیشتر به ائتلاف با اعتدالیون مایل هستند چقدر در اتخاذ این رویکرد همراهی می کنند؟
تصور می کنم اکثریت قریب به اتفاق اصلاح طلبان در سراسر کشور از شفاف شدن و صریح شدن مواضع اصلاح طلبان و بیان شفاف دیدگاه های آنان نسبت به اصلاحات بنیادین استقبال می کنند.
*منظورتان از اصلاحات بنیادین دقیقا چیست؟
تحقق مطالباتی مثل بی‌طرف شدن نهادهای انتصابی ، چند صدا شدن صدا و سیما، بازگشت نظامیان به پادگان ها و رها کردن فعالیت های اقتصادی، سیاسی، انتخاباتی ، رسانه ای و ... ، واگذاری دیپلماسی به وزارت خارجه ، رفع حصر و پایان دادن به همه بگیر و ببندهای موجود در جامعه و به رسمیت شناختن سبک های مختلف زندگی ، توجه به حقوق زنان و ارتقای جایگاه براداران و خواهران اهل سنت و بالاخره به رسمیت شناختن نیروی سوم. از همه مهمتر لغو نظارت استصوابی و حرکت به سوی انتخابات صد در صد آزاد و عادلانه برای اینکه هر کسی که ملت به‌عنوان صاحب خانه می پسندد، برگزیده شود و مسئولیت امور را بر عهده گیرد. به نظر من اکثریت قاطع اصطلاح طلبان از این مطالبات دفاع خواهند کرد. اگر خدای نکرده کسانی هم باشند که با این مطالبات همراهی نکنند، خود منزوی و از مردم دور می شوند و پایگاه اجتماعی خود را از دست می دهند.
*اگر رادیکال شدن یا صریح تر شدن به ایجاد انشقاق در جریان اصلاح طلب ختم شود، چطور می توان این مشکل را حل کرد.
تصور نمی‌کنم چنین مشکلی ایجاد شود. من در دو ماه گذشته به پنج استان سفر کردم و مطالباتی که برشمردم را مطالبه عموم اصلاح طلبان با گرایش های مختلف در احزاب گوناگون یافتم. البته مخالفانی نیز دارد که اقلیتی بیش نیستند. به نظر من به میزانی که اصلاحات صریح تر شود منتقدان نیز نتایج مثبت این روش را خواهند دید و حساب خود را از مجموعه اصلاحات جدا نخواهند کرد.