پیشگامان جنبش زنان ایران ؛ روشنک نوعدوست

۲۹ آذر ۱۳۹۲

روشنک نوعدوست چهره برجسته نخستین نسل مبارزان جنبش زنان و از پیشگامان این جنبش در میهن ماست …
روشنک در سال ۱۲۷۷ در رشت به دنیا آمد. پدرش پزشکی روشنفکر بود. او در کودکی ابتدا نزد پدر درس خواند و سپس زبانهای عربی و فرانسه را آموخت.روشنک نوعدوست در ۱۲۹۷ مدرسه‌ای با ۳ کلاس برای زنان و دختران در رشت تاسیس کرد. این اقدام در ان روزگار کم سابقه و بسیار مترقی بود .
روشنک نوعدوست مانند بسیاری از مردان و زنان آزادیخواه و میهن پرست پس تحول های انقلاب مشروطیت راه مبارزه برای رهایی و سربلندی میهن و عدالت اجتماعی را برگزید .
تاسیس و فعالیت حزب کمونیست ایران – سلف حزب توده ایران – تاثیر ژرف در جامعه ان روز ایران داشت .
روشنک نوعدوست بعد از تشکیل نخستین کنگره حزب کمونیست ایران در بندر انزلی (۱۲۹۹)، با تعدادی از زنان رشت جمعیت پیک سعادت نسوان را برای پی‌گیری حقوق سیاسی و اجتماعی زنان تاسیس کرد و به تاسیس مدرسه دخترانه، کلاس‌های صنایع دست‌دوزی، کتابخانه، برپایی تئاتر و سخنرانی برای زنان پرداختند.
موسسان اولیه انجمن عبارت بودند از: روشنک نوعدوست، جمیله صدیقی، سکینه شبرنگ، و اورانوس پاریاب و شوکت روستا. بعدها جمیله صدیقی و شوکت روستا در حکومت رضاشاه به چهار سال زندان محکوم شدند.
آنان نشریه پیک سعادت نسوان را نیز منتشر می‌کردند که روشنک نوعدوست صاحب امتیاز آن بود . نشریه «پیک سعادت نسوان» نخستین نشریه چپ در ایران بود و از حقوق سیاسی و اجتماعی زنان دفاع میکرد .
نقش جمعیت پیک سعادت نسوان در تاریخ مبارزات میهن ما برجسته و ماندگار است . این انجمن نیز مانند سایر سازمان ها و نهادهای مردمی توسطه دیکتاتوری رضا خان مورد یورش قرار گرفت و بسته شد .
دردوران فعالیت جمعیت پیک سعادت نسوان,مدرسه ی سعادت نسوان محل دانش اندوزی و آشنایی زنان با عرصه های مختلف زندگی سیاسی -اجتماعی -فرهنگی و علمی بود .
روشنک نوعدوست در سالهای آخر زندگی مدرسه ی سعادت نسوان را به وزارت فرهنگ واگذار نمود و وزارت فرهنگ نام این مدرسه را به «روشنک» تغییر داد.
پس از انقلاب و تاسیس جمهوری اسلامی و تحکیم موقعیت واپس گرایان ؛ متاسفانه نام مدرسه ی روشنک تغییر یافت و اعتراض های رسمی خویشان روشنک نوعدوست به این تغییرنام و نامه نگاری آنان به اداره ی فرهنگ (نام پیشین وزارت آموزش و پرورش) فایده ای نداشت.
از پایان زندگی روشنک نوع‌دوست اطلاعی در دست نیست. در برخی منابع آمده است , روشنک بیماری های گوناگونی داشت و در بهار سال ۱۳۳۸ ( در برخی منابع ١٣٣۶) برای معالجه به تهران آمد. خواهرش ملوک و فرزندانش او را در این سفر یاری کردند. متاسفانه بیماری او درمان نشد و روشنک در بیمارستان درگذشت.
مراسم بزرگداشت روشنک نوعدوست در تهران بدون تشریفات مذهبی و با سخنرانی یکی از دانش آموختگان دانشگاه تهران درباره ی روشنک نوعدوست برگزار شد. این دانش آموخته که بعدا خود استاد دانشگاه شد، همان مرد جوانی بود که سالها پیش به رشت رفته بود تا زن بگیرد و روشنک او را تشویق کرده بود که به تحصیلات عالیه بپردازد.
مجلس ترحیم روشنک نوعدوست در مسجدی در شهر رشت برگزار شد. نکته ی جالب اینکه از آنجایی که روشنک در شهر رشت به عنوان یک فرد چپی – توده ای – معروف بود، روحانیون شهر می خواستند او را بایکوت کنند. اما فرهنگیان شهر از این امر عصبانی شده و به روحانیون فشار آوردند و از آنها خواستند که برجسته ترین روحانی شهر در مسجد در رثای روشنک نوعدوست صحبت کند. موضوع دیگر تنش میان فرهنگیان و روحانیون این بود که روحانیون نمی پذیرفتند که فرهنگیان با کفش وارد مسجد شوند و می گفتند ما در مسجد میز وصندلی نداریم و همه روی فرش می نشینند. ولی بالاخره داخل مسجد را صندلی چیدند و یکی از بهترین واعظین شهر رشت در این مراسم سخنرانی کرد.
آرامگاه روشنک نوعدوست در ابن بابویه تهران است.